Rehabilitacja narządu ruchu może dotyczyć każdego bez względu na wiek. Wiele zabiegów a w szczególności ćwiczenia fizyczne powinien wykonywać każdy. Pozwoli to na utrzymanie sprawności. Wtedy, kiedy pojawiają się już problemy należy skorzystać z profesjonalnej pomocy, tak by dolegliwość usunąć lub nie pozwolić na jej dalsze pogłębianie.

Najczęściej występujące schorzenia narządu ruchu można najogólniej podzielić na następujące grupy:

• Choroby i wady wrodzone układu kostno-stawowego
• Zmiany pourazowe
• Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów
• Choroby stawów o etiologii zapalnej
• Choroby metaboliczne tkanki kostnej
• Nowotwory.
Każda z tych grup to wiele różnych jednostek chorobowych.

ZAPALENIA STAWÓW

• odczynowe zapalenie stawów. Dotyczy ono jednego lub (częściej) kilku stawów i powoduje zwykle duże zaniepokojenie, wymaga bowiem różnicowania z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Odczynowe zapalenie stawów w przebiegu różnych infekcji zdarza się u ludzi w każdym wieku.
• reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) , zwane dawniej gośćcem przewlekłym postępującym. Występuje 2-3 razy częściej u kobiet, niż u mężczyzn, między 25 a 50 rokiem życia, zajmuje stawy symetrycznie, a w drobnych stawach (przede wszystkim rąk) powoduje duże zniszczenia. Bardzo charakterystyczna dla tej choroby jest deformacja rąk, z ich odchyleniem w kierunku łokciowym. Podłożem rzs są zaburzenia immunologiczne. Poza destrukcją stawów mogą występować też objawy ogólne.
• zesztywniające zapalenia stawów kręgosłupa, prowadzące do trwałej deformacji kręgosłupa piersiowego, z charakterystyczną, pochyloną postawą pacjenta, nie mogącego wyprostować pleców. Stan zapalny w stawach kręgosłupa występuje też często w przewlekłych chorobach zapalnych jelit.
• zapalenie stawów jest typowym powikłaniem tzw. dny moczanowej. Znana wielu osobom z literatury podagra to zapalenie stawu palucha spowodowane podwyższonym poziomem kwasu moczowego we krwi, gonagra – to analogiczne zapalenie stawu kolanowego.

URAZY
Istotną grupą pacjentów są osoby, które doznały urazów – złamań kości, zwichnięć stawów, urazów kolana z uszkodzeniem struktur wewnątrzstawowych. Poza wypadkami komunikacyjnymi, często z ofiarami wśród pieszych, za najwięcej urazów odpowiedzialne jest uprawianie sportu. Najbardziej urazowe dyscypliny to narciarstwo, łyżwy, deskorolki, skoki do wody (urazy kręgosłupa!).

ZWYRODNIENIA

Innym częstym powodem szukania pomocy u lekarza jest ból jednego lub wielu stawów, utrudniający wykonywanie ruchów, czasami uniemożliwiający poruszanie zajętą kończyną. W naszej populacji najczęstszą przyczyną tych dolegliwości jest choroba zwyrodnieniowa stawów, tzw. osteoartroza, zwana potocznie reumatyzmem. Jest to schorzenie spowodowane niszczeniem pewnych struktur czy elementów stawu wskutek zużycia (jest to swego rodzaju „zmęczenie materiału”).

Zniszczeniu o różnym stopniu nasilenia ulegają części miękkie stawu, a więc chrząstka stawowa, torebka, maziówka, łąkotki w stawach kolanowych, tarcze międzykręgowe kręgosłupa (tzw. dyski, które ulegają spłaszczeniu, a wskutek osłabienia pierścienia włóknistego ich jądro może wypaść do kanału kręgowego, dając znaczne bóle i objawy neurologiczne, wskutek ucisku na rdzeń), więzadła, powięzi. Powierzchnia chrząstki stawowej staje się chropowata wskutek powstających w chrząstce nadżerek. Zwiększa to tarcie powierzchni stawowych w czasie ruchu i jest przyczyną bólu.

Zdarza się, że chrząstka ulega zupełnemu zniszczeniu – wtedy kość trze o kość. Tak duże zmiany zwyrodnieniowe mogą występować w najbardziej obciążnych stawach – biodrowym i kolanowym. Zmiana statyki stawu wskutek zniszczenia pewnych jego elementów prowadzi do przeciążenia innych elementów, to z kolei implikuje ich destrukcję, powstawanie lokalnych ognisk zapalnych, blizn i zwapnień.

Choroba zwyrodnieniowa stawów ma skłonność do progresji. W miarę upływu czasu zdjęcia rentgenowskie pokazują obecność coraz większej liczby tzw. osteofitów, czyli zwapnień brzeżnych, podobnych do dziobów, na krawędziach trzonów kręgów czy w okolicy dużych stawów. Obserwuje się niejednokrotnie zupełny zanik chrząstki, ze znacznym zwężeniem szpary stawowej i konglomeratem zwapnień w zniszczonym stawie. Zniszczenie chrząstki stawu biodrowego prowadzi do stopniowego ścierania i deformacji głowy kości udowej.

Pacjent z chorobą zwyrodnieniową stawów miewa okresy lepsze i gorsze. Gorsze zdarzają się wtedy, gdy wskutek przeciążenia, sforsowania stawu lub choroby infekcyjnej, długiego unieruchomienia czy zmiany pogody tworzą się lokalne odczyny zapalne w okolicy zmian zwyrodnieniowych. Bóle wtedy nasilają się, podczas gdy w okresach wyciszenia mogą nie dokuczać wcale lub występować tylko przy pewnych ruchach. Stawy dają wówczas o sobie znać strzelaniem, chrupaniem, trzeszczeniem w czasie ruchów.

Jeśli chory skarży się na bóle karku, głowy w okolicy potylicznej, barków, drętwienie rąk – przyczyna leży w zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego, niejednokrotnie z dyskopatią, czyli obniżeniem tarczy międzykręgowej.

Drugim odcinkiem kręgosłupa, zagrożonym niestabilnością, jest odcinek lędźwiowo-krzyżowy. W zależności od tego, które dyski są uszkodzone i czy nie uległy przemieszczeniu do kanału kręgowego, występują bóle krzyża przy dłuższym staniu, schyleniu się, dźwiganiu, niektórych ruchach. Dyskopatia między ostatnim (piątym) kręgiem lędźwiowym, a kością krzyżową powoduje bóle promieniujące do pachwin. Dyskopatia 1-2 piętra wyżej powoduje rwę kulszową (ischias), jednostronną lub (rzadziej) obustronną.

Bóle barków często mają pierwotną przyczynę w dyskopatii szyjnej, kończyny górne unerwione są bowiem przez splot barkowy, który powstaje z korzeni nerwowych szyjnego odcinka rdzenia kręgowego. Mogą także powstawać zmiany w stawie barkowym, jako że jest on mocno obciążony. Bóle barków częściej dokuczają kobietom, pewnie jako następstwo dźwigania ciężkich zakupów. Odczyny zapalne w stawach barkowych mogą, wskutek silnego bólu, prowadzić do znacznego ograniczenia ruchomości w stawie i zaników mięśniowych.

Zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych powodują bóle przy chodzeniu, w stadium zaawansowanym – także w spoczynku. Wczesny okres tzw. coxartrozy może objawiać sią bólem kolana. Ortopedzi mawiają, że biodro płacze kolanem. Jeśli więc ktoś ma bóle kolana, a nie widać zmian w obrazie rtg, czy usg tego stawu, warto upewnić się, jak wygląda staw biodrowy.

Choroba zwyrodnieniowa kolan, podobnie jak stawów biodrowych, daje dotkliwe bóle i utrudnia chodzenie. Jeśli choroba dotyczy tylko jednego stawu, ulgę może przynieść odciążenie go przez noszenie laski lub kuli łokciowej w ręce po przeciwnej stronie w stosunku do chorej kończyny.

Ważnym elementem leczenia jest rehabilitacja – masaż, gimnastyka, zabiegi prądowe.

Bardzo ważne znaczenie w objawowym leczeniu zwyrodnienia stawów biodrowych i kolanowych, a także w zapobieganiu progresji zmian jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Zwyrodnienia tych stawów dotyczą najczęściej ludzi z nadwagą i otyłością. Wystarczy często zrzucenie 5 kg, by bóle zmniejszyły się lub ustąpiły.

OSTEOPOROZA

Kolejną grupą pacjentów szukających pomocy lekarskiej i rehabilitacji są chorzy z osteoporozą.

Choroba ta, polegająca na zmniejszeniu się masy kostnej i pogorszeniu jakości kości wskutek poprzerywania beleczek kostnych prowadzi do złamań. Typowe złamania osteoporotyczne to złamanie nadgarstka przy upadku z podparciem się ręką, złamania kręgów i złamanie szyjki kości udowej.

Osteoporozę leczą interniści, endokrynolodzy, reumatolodzy. Konieczne jest wieloletnie leczenie farmakologiczne, odpowiednie ćwiczenia usprawniające i ochrona przed urazami czy upadkami. Staranne leczenie daje często przyrost masy kostnej i istotnie zmniejsza ryzyko złamań.

PROFILAKTYKA
Warto podkreślić na koniec, że niezależnie od rodzaju schorzenia układu kostno-stawowego, wyjąwszy fazę ostrą procesów zapalnych i złamań, gdy konieczne jest czasowe unieruchomienie zajętego stawu czy kończyny, zasadniczą profilaktyką i lekiem jest ruch. Odpowiednio dobrana gimnastyka bardzo poprawia sprawność stawów i zapobiega bólom. Kości i stawy nie lubią bezczynności i unieruchomienia.

Główną taktyką zapobiegania chorobie zwyrodnieniowej od najwcześniejszych lat powinno być dbanie o prawidłową postawę i prawidłową pozycję kręgosłupa i stawów w czasie nauki czy pracy, aktywność fizyczna, jednak z unikaniem niefizjologicznych przeciążeń, spanie na zdrowym posłaniu – równym, niezbyt miękkim ale i nie za twardym, z zapewnieniem podparcia karku w czasie snu.

Źródło: http://superlinia.pl/schorzenia_narzadu_ruchu/

Wychodząc na przeciw oczekiwaniom naszych pacjentów stworzyliśmy pakiety rehabilitacyjne, czyli zestawy zabiegów mające na celu szybką poprawę sprawności wybranych części ciała.